10 maart 2022

In 2021 werd de Waterstof Import Coalitie opgericht: 7 grote spelers van de Antwerpse haven werken samen met als doel een hernieuwbare waterstofinvoerwaardeketen in België op te zetten. Samen willen ze tegen eind 2030 de helft van de CO2-uitstoot in de haven opvangen. Nu de energiezekerheid sterk afhankelijk is van de Russische export van steenkool, olie en gas, is de nadruk op de uitrol van nationale schone-energietechnologieën in een stroomversnelling geraakt. 

Groene energie opvangen langs de Schelde 

De Coalitie is een project dat deel uitmaakt van de bredere Antwerpse havenplannen over koolstofopvang en opslagtechnologie. Na de voltooiing van een haalbaarheidsstudie in 2021, zal het: 

  • De infrastructuur van de zeehavens voorbereiden om de waterstofdragers van de toekomst te ontvangen;  
  • Zoeken naar maximale synergie om nationale belangen te dienen;   
  • Specifieke pilootprojecten opzetten om maximaal gebruik te maken van de Vlaamse expertise op vlak van logistiek, industrie en technologie. 

De Europese Commissie kondigde eind 2021 aan dat de coalitie een van de projecten was die geselecteerd waren voor subsidies uit het Europees Innovatiefonds. Het is een van de zeven grootschalige projecten waaraan meer dan 1.1 miljard euro wordt toegekend om baanbrekende technologieën van de grond te krijgen. 

De coalitie kreeg 9 miljoen euro subsidie om een gedetailleerde berekening te maken van de kosten van de basisinfrastructuur die nodig is om het opvangen, opslaan en, op lange termijn, hergebruiken van CO2 mogelijk te maken:  

  • De basisinfrastructuur bestaande uit een pijpleidingennetwerk voor transport over het grondgebied van de haven  
  • De kosten voor de bouw van een terminal die cross-shipping naar lege olie- of gasvelden in heel Europa mogelijk maakt  
  • Een pijpleiding om Antwerpen te verbinden met de haven van Rotterdam, vanwaar pijpleidingen zouden vertrekken naar de Nederlandse gasvelden 

Invoer van hernieuwbare energiebronnen voor de toekomst 

België is ideaal gepositioneerd om een wereldleider te worden in de waterstofeconomie dankzij zijn uitgebreid netwerk van terminals en pijpleidingen. De focus op hernieuwbare energiebronnen wordt steeds groter, met zonne- en windenergie als belangrijke spelers. Waterstof zal bovendien een rol spelen in de energietransitie en de verduurzaming van de Belgische industrie. 

Het doel is tegen 2030 een volledige waardeketen voor de invoer van waterstof tot stand te brengen. Door mogelijkheden te ontwikkelen om groene energie lokaal te produceren, creëert België belangrijke kansen voor de toekomst:   

  • Een duurzame groene industrie op lange termijn  
  • Toegevoegde werkgelegenheid  
  • O&O innovatiekansen  
  • Een koolstofarme samenleving 

Vlaamse subsidies om samenwerking en innovatie te bevorderen 

De industrie en de elektriciteitsproductie zijn verantwoordelijk voor bijna de helft van alle CO2-emissies in België. Ondernemingen die actief zijn in eender welk deel van de waterstofwaardeketen kunnen subsidies aanvragen als het gaat om: 

  • Productie van hernieuwbare energie  
  • Waterstoftechnologie (productie, vervoer, opslag van waterstof) 
  • Systeemintegratie en netbeheerders (gas, elektriciteit)  
  • Ontwikkeling van waterstoftoepassingen  
  • Eindgebruikers van waterstof (vervoer, chemie, …) 

Ondernemingen die voor vernieuwing en uitdagingen staan, kunnen steun krijgen van ervaren FI Group consultants. Met expertise uit het vak kunnen Vlaamse projecten gericht op innovatie op zoek gaan naar extra financiering om het verschil te maken in de industrie: 

  1. Ecologiepremie+: een financiële tegemoetkoming aan bedrijven die ecologie-investeringen zullen realiseren in het Vlaams Gewest 
  2. Onderzoeksproject: Vlaamse fondsen voor het uitbreiden of versterken van O&O-activiteiten 
  3. Ontwikkelingsproject: Vlaamse subsidies voor de uitvoering van bepaalde ontwikkelingsprojecten 
  4. Kmo-groeisubsidie: ondersteuning van Kmo’s in Vlaanderen in hun eigen groeitraject gericht op o.a. duurzaam ondernemen    

The big 2022: financiering en internationale groei   

Nu de studie is afgerond, worden beslissingen genomen over de investering in het project tegen eind 2022. Het project zal zowel op Europees als op nationaal niveau op zoek gaan naar fondsen. 

Op termijn ziet de Haven van Antwerpen mogelijkheden om te voorkomen dat de helft van de 18 miljoen CO2-uitstoot per jaar in de atmosfeer terechtkomt. In eerste instantie is het de bedoeling om het veilig ondergronds op te slaan, maar op termijn te hergebruiken: 

  • De opgevangen CO2 uit Antwerpen per schip te vervoeren naar lege gasvelden in Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Nederland of Denemarken  
  • aar het Porthos-project in Rotterdam, om het van daaruit via leidingen naar lege gasvelden in de Nederlandse Noordzee te pompen  
  • De aanmoediging van lokale en nationale projecten om het netwerk en de kracht van de zeehavens uit te breiden 

Vlaanderen is zo gepositioneerd dat het op Europees niveau een baanbrekende rol kan spelen in de waterstofeconomie: het beschikt over de energiehubs Antwerpen en Zeebrugge, transportinfrastructuur, een uitgebreid netwerk van pijpleidingen naar de havens en Duitsland, en de technologiebedrijven die er actief zijn. De haven beschikt over belangrijke troeven om van haar een hoofdrolspeler te maken in de overgang naar een duurzame samenleving: 

FI Group heeft 20 jaar ervaring en wil u ondersteunen bij het begrijpen en benutten van de beschikbare O&O+I mogelijkheden. Onze experts staan tot uw beschikking om uw project te analyseren en samen met u de volgende stappen te zetten.

Yvette Poumpalova 

× How can I help you?